AllCactus

สกุล Hamatocactus แคคตัสในสกุลนี้มีอยู่ประมาณ 6 ชนิดและอีก 2-3 สายพันธุ์ ชื่อสกุล Hamotocactus มาจากภาษาละติน หมายถึง แคคตัสที่มีลักษณะเป็นตะขอ ต้นมีลักษณะทรงกลมถึงทรงกระบอก สีเขียวถึงสีเขียวอมน้ำเงิน แต่บางครั้งก็จะเหลือบๆ น้ำตาล ลำต้นเป็นสัน มีประมาณ 12-14 สัน มีตุ่มหนามลักษณะเป็นรูปไข่วางเรียงอยู่ห่างกัน ประกอบไปด้วยหนามข้างรูปทรงกลมหรือแบน ซึ่งอาจจะมีลักษณะตั้งตรง โค้งงอ หรือมีปลายเป็นตะขอ ประมาณ 7-15 อัน แต่ละอันยาวประมาณ 1.25-1.75 เซนติเมตร ส่วนหนามกลางมีหลายสีด้วยกัน ได้แก่ สีขาว สีเหลือง สีน้ำตาลออกแดงๆ มีอยู่ประมาณ 1-5 อัน แต่ละอันยาวประมาณ 1-12.5 เซนติเมตร หนามกลางอันที่ยาวที่สุดจะมีปลายงอคล้ายกับตะขอ

ดอกมีลักษณะทรงกรวย สีเหลือง โคนกลีบดอกเป็นสีแดง สีน้ำตาลอมม่วง หรือสีม่วง ผลมีลักษณะทรงกลมหรือเป็นรูปไข่ ยาวประมาณ 2.5-5 เซนติเมตร

แคคตัสสกุล Hamatocactus มีถิ่นกำเนิดอยู่ทางแถบตะวันตกเฉียงใต้ของอเมริกา และทางตอนเหนือของเม็กซิโก ขยายพันธุ์ได้ง่ายโดยการเพาะเมล็ด เจริญเติบโตได้ดีในดินหลายประเภท แต่ไม่ควรให้น้ำจนมากเกินไปในช่วงฤดูหนาว

สกุล Stetsonia แคคตัสในสกุลนี้มีอยู่เพียงชนิดเดียวเท่านั้น คือ Stetsonia coryne ลักษณะรูปร่างของต้นเป็นทรงกระบอก แตกกิ่งก้านได้อย่างอิสระ ต้นที่มีอายุมากๆ จะพบว่าสามารถแตกกิ่งก้านได้มากกว่า 100 กิ่ง และสามารถสูงได้ถึง 8 เมตร ส่วนโคนต้นมีขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 40 เซนติเมตร ลำต้นค่อนข้างแข็ง เป็นสันสีเขียวถึงสีเขียวอมฟ้า 8-9 สัน ตุ่มหนามมีสีขาว วางอยู่ห่างกัน ประกอบด้วยหนามแข็ง 9 อัน ยาวประมาณ 3-5 เซนติเมตร เมื่อยังอ่อนจะมีสีน้ำตาลออกเหลือง และเมื่อแก่ตัวขึ้นจะมีสีออกขาว ปลายสีดำ

ดอกมีสีขาว มีลักษณะโค้งเล็กน้อย หลอดดอกแคบ และมักจะบานตอนกลางคืน ขนาดยาวประมาณ 15 เซนติเมตร ผลมีลักษณะทรงกลม ปกคลุมด้วยเกล็ดหนาแน่น เมื่อแก่จะมีสีแดงอมเขียว

แคคตัสในสกุล Stetsonia มีถิ่นกำเนิดอยู่ในแถบที่ราบสูงทางตอนเหนือของอาร์เจนติน่า โบลิเวีย และสเตทโซเนีย ขยายพันธุ์ได้ง่ายโดยการเพาะเมล็ด แต่ถ้าความชื้นในบรรยากาศต่ำก็สามารถตัดแยกออกมาได้ ชอบดินที่มีความอุดมสมบูรณ์ และควรงดให้น้ำในฤดูหนาว

แมลงเป็นศัตรูพืชของแคคตัสมักจะมีขนาดเล็ก มองเห็นได้ยาก เพราะมักจะซ่อนตัวอยู่ระหว่างรอยต่อของหัวย่อยบริเวณตาดอกซอกเนินหนาม หรือในดินปลูก ผู้เลี้ยงจึงควรตรวจดูบริเวณดังกล่าวให้ละเอียดและมากเป็นพิเศษ หากพบว่าแคคตัสมีอาการผิดปกติซึ่งเกิดจากแมลงศัตรูพืชก็ควรแยกต้นนั้นออกไปทันที เพื่อเป็นการป้องกันการแพร่ระบาด

แมลงศัตรูพืชของแคคตัสที่พบมากที่สุด ได้แก่
1. เพลี้ยแป้ง (Mealy bug) เป็นศัตรูที่สำคัญที่สุดของแคคตัส มีลักษณะคล้ายกับปุยสำลีสีขาวและมีตัวอ่อนของเพลี้ยแป้งอยู่ภายในตามปกติจะอยู่รวมกันในพื้นที่ที่ค้นหายาก เช่น รอบๆ ฐานของตุ่มหนาม ซอกหนาม โคนต้น บริเวณเหนือผิวดิน และราก เพลี้ยแป้งอาจมีผลทำให้ต้นชะงักการเจริญเติบโต อาจแก้ไขได้โดยใช้ยาฆ่าแมลงประเภทดูดซึม เช่น มาลาไทออน (malathion) ซึ่งเป็นสารกำจัดแมลงประเภทลอกาโนฟอสเฟต มีประสิทธิภาพในการฆ่าแมลงได้ มีพิษต่อคนและสัตว์เลี้ยงค่อนข้างต่ำ หรือพวกไพรีทรายด์ (pyrethroid) ซึ่งมีประสิทธิภาพในการฆ่าหนอนได้ดี แต่มีพิษต่อคนและสัตว์ต่ำเช่นกัน บางครั้งอาจพบว่าเมื่อใช้ยาฆ่าแมลงแล้วยังมีเพลี้ยแป้งอยู่ โดยเฉพาะเมื่อย้ายหรือเปลี่ยนกระถาง หรือบางครั้งอาจเกิดเป็นกลุ่มสีเทารอบๆ ราก สามารถกำจัดได้โดยใช้ยาฆ่าแมลงและควรใช้ซ้ำอีกครั้งหลังการใช้ยาครั้งแรกประมาณ 5-10 วัน

2. เพลี้ยอ่อน (aphids) มีลักษณะลำตัวอ่อนนุ่ม สีเขียวคล้ำ มักอาศัยอยู่ตามตาดอก เพลี้ยอ่อนมีผลทำให้ต้นแคคตัสเจริญเติบโตผิดรูปร่างไป กำจัดได้โดยการฉีดพ่นด้วยสารละลายนิโคตินซัลเฟต (nicrotinesulphate) แต่ควรใข้ด้วยความระมัดระวังเพราะเป็นสารเคมีที่มีความอันตรายร้ายแรงสูง

3. เพลี้ยงแป้งที่ราก (root mealy bug) มีลักษณะคล้ายเพลี้ยแป้ง เป็นแมลงที่อันตรายมาก มันจะกัดทำลายรากในกระถางและทำลายระบบการทำงานของราก ต้นจะเหี่ยวและตายไปในที่สุด กำจัดได้โดยใช้ยาฆ่าแมลงประเภทดูดซึม เช่น มาลาไทออน

4. เพลี้ยหอย (scale insect) มีรูปร่างคล้ายหัวเข็มหมุดสีน้ำตาล แข็งเหมือนเปลือกหอย กำจัดได้โดยการแคะออกด้วยไม้จิ้มฟัน แต่ถ้ามีอาการรุนแรงมากให้ใช้มาลาไทออนหรือนิโคตินซัลเฟต

5. ไรแดง (red spider mites) เป็นแมลงที่พบมากในที่แห้งแล้งและมีอากาศร้อน สามารถมองเห็นได้ด้วยตาเปล่า มีลักษณะเป็นจุดสีน้ำตาลแห้ง มีผลทำให้ต้นชะงักการเจริญเติบโต กำจัดได้โดยการใช้ยาฆ่าแมลงประเภทดูดซึมและให้ฉีดน้ำซ้ำอีกครั้งเมื่อครบ 10 วัน

6. เพลี้ยอ่อน (wooly aphids) มีลักษณะคล้ายถูกเคลือบด้วยขี้ผึ้ง มักอยู่รวมกันเป็นกลุ่ม มีผลต่อต้นแคคตัสคล้ายเพลี้ยอ่อน แมลงชนิดนี้มักทำลายส่วนเนื้อ่อนและโคนหนาม กำจัดได้โดยใช้แปรงเล็กๆ จุ่มเมทิลแอลกอฮอล์ (methylated spirit) ปัดพวกกลุ่มก้อนเล็กๆ ที่ปกคลุมอยู่ออกก่อนแล้วจึงใช้ยาประเภทดูดซึมในบริเวณที่พบอาหารมาก

7. เพลี้ยไฟ (thrips) มีผลทำให้เกิดจุดสีขาวและสีเหลืองบนใบ แก้ไขได้โดยใช้การฉีดพ่นด้วยสารนิโคตินซัลเฟต

8. ไส้เดือนฝอย (nematodes) เป็นศัตรูพืชสำคัญในโรงเรือนทำลายแคคตัสโดยการทำให้เกิดปมที่ราก ซึ่งมีผลต่อการดูดน้ำ และสามารถแพร่กระจายไปยังต้นอื่นๆ ได้โดยทางดินปลูก

9. หอยทากและทากดิน (snall & slugs) เป็นศัตรูพืชที่ก่อปัญหามากเช่นกัน แก้ไขได้โดยการโรยสารเมทัลดีไฮด์ (metaldehyde) ซึ่งเป็นแก๊สพิษที่ใช้กำจัดเชื้อราและแบคทีเรียให้เป็นเหยือล่อบนผิวดินก่อนนำไปกำจัด จากนั้นจึงรดน้ำตาม